HKINGHTAWNG. BLOG. KAW. NA. YAWNG. HPE. GRAI. KABU. GARA. AI. MYIT. HTE. HKAP. TAU. LA. NGA. GA. AI,,,,,,, WELCOME... TO... HKINGHTAWNG,,,,,,,WE... SUPPORT... KIO/A,,,,,,,STANDBY.. FOR.. YOUR DUTY

Oct 21, 2009

MASAT (II) MUNGKAN MAJAN NA JI WA NI A ARAWNG NINGSANG

Sub. Zinghtung Naw

Ndai Myitsu Subedar Duwa alam hpe hkun tsup garai n lu sawk ai rai tim, Shi gaw Japan majan garai nbyin yang, English Asuya magam gun Taung-ok du langai re lam chye lu ai.
Japan hpyen ni a majaw English Asuya gaw Myanmar mungdan hpe tat kau da nna India de htingnu t hprawng wa nhtawm, bai nhtang gasat na ladat tam nga yang,Duwa Zinghtung Naw hku nna Chyurum Jinghpaw Wunpawng sha ni a atsam marai a lam, hpyen majan mahkrum madup nga ai hpyenla dingsa ni law ai lam, nam mali dang ai lam, Chyurum Jinghpaw Wunpawng shani hpe hpyen dap hpaw shagyen nna woi gasat ai rai yang, Japan hpe atsawm sha dang lu na re ai lam, Amerikan ni hpe tsun matut shachyen hpang ya ai wa re lam chye lu ai.
Duwa Zinghhtung Naw a majaw, Amerikan Kachin Ranger ngu ai daini bai nhhtang sumru shingran yu yang marit maroi hpa wa labau shang ai hpyendap byin pru wa lu sai. Dai sha n-ga Duwa Zinghtung Naw shi nan No. 101 Amerikan ni hpe nam woi dawk, lam madun, majan pa grinra ni hta ta tut rau girrun gasat hkawm lai wa sai lam ni hpe chye lu ga ai. Grau kup tsup ai lam ni hpe hpang na lang lu tang madun shalawm na hpe myit mada ai.


Brig. Lazum Tang Ji


Manmaw, Gauri Krung, Pranghkudung kahtawng na Slg Lazum Hpan Brang Salang jan Gawlu Hkawn yan a shadang sha rai nna 1908 ning hta shangai sai lam chye lu ai. Matsan masha re majaw, Francis Jau ni a mada mara ai shingnyip hta shamyet shing byi let Pranghkudung na lawu tsang hpaji sharin awng la ngnut ai hpang, Madale de tsang matsat du hkra matut sharin la sai lam chye lu ai. Ninghhtoi15-8-1925 hta Engnlish Asuya a 3rd. Burma Rifles Dap de shang hpang sai. Hpang daw de 20th. Burma Rifles de bai htawt saai. Zet let ai hte kangka sadi dung ai hpyenma kaja re majaw mung, English laika hte ga hpe atsawm kung krang ai majaw mung, lam shagu hta kam ram ai hte rawt lung wa sai. Shan chyang arawng aya ni hpe lai nna, Majan ten hta Captain aya de du nga sai.
Chindit hpung hta lawm nna waleng lam masawn hkan e kaichyen bungli shang galaw sai. Dai hpang marai 50 hpe woi awn nhtawm, “nhtu dap” ngnu shamying nna Manmaw hkran de rap mat wa sai. Miawa mung jarit masawn du hkra na Japan ni a sat lawat hkan sawk maram let Chindit Dap daju de ten man tuthkai jak (wire less) hku shiga jaw nga sai.
Shawng nnan e Gen, Wingate a Putao de lagaw lam dawk lung wa nna nbungli hte India de sa ai. Shiga hkum tsup tang madun sai. Amerikan nbungnli hte jahpawt majan ginra de pyen sa, shana de India bai wa, rai nna mung lai wa sai. Hpang e Amerikan Kachin Ranger Dap hpe woi hpaw sai. Japan hpe atsai lu gasat sharawt kau sai. Japan majan ngut ai hpang na Jinghpaw hpyen dap ni hpaw shabawn mat wa ai hta npawt daw nu tai ya sai.
Munghpawm mungdan shanglawt lu la ai hpang na mungdan makawp maga lam hta, Jinghpaw Dap ni hpe woi awn let lit la mat wa sai. Tinggyeng akru ara ntam, san seng hpraw san ai myit masa lam hta shakawn shagrau ram ai wa shi nan rai nga ai. 1953 ning hta Du Up Daju (Brigadier) arawng aya kaw na asak kung hkringsa la nga sai. 1990 ning August shata 21 ya shani sumsing wandoi mat wa sai rai.
Brig. Lazum Tang Ji a hpyen magam gun hpai ai ladaw hpe, English prat, Japan majan prat, Munghpawm Asuya prat ngu nna daw masum ginhkalu nga ai. Chyurum Jinghpaw Wunpawng sha ni hta shawng ningnan Brigadier tsang du lu ai wa mung rai nga ai. Shi a hpyen arawng aya hpe lawu na hte maren mu sawk ya lu ga ai.
15-1925.... Hpyen shang hpang ai nhtoi.1927-1931 Jemadar = Lat Du... Shan chyan aya. English prat.1932-1936 Subedar = Du...Shan chyan aya, English prat.1937-1942 Subedar Major = Du Jum.... Shan chyan aya, English prat. 1943-1944 Captain = Du Jum... shan hpraw aya, Majan prat.1945-1946 Major = Du Jum.... Shan hpraw aya, English Asuya. 1947-1948 Lieutenant Colonel = Lat Du Up Jum... Shan hpraw aya, English Asuya. 1949 Colonel = Du Up Jum... Munghpawm Asuya. 1950 Brigadier = Du Up Daju... Munghpawm Asuya.
Du Up Daju Du kaba Lazum Tang Ji lu ai dazik ni, Mying kaja lakmat ni grai law nga ai hpe chye lu ai English kaw na (8) Amerikan kaw na (3), Cambodia kaw na (1), Yudia kaw na (1), yawng hpawn (13), lu la sai hpe chye lu ai. Shi gaw masat (2) Mungkan majan ten laman na Chyurum Jinghpaw Wunpawng hpyenla ni mahkra a hpyen jaubu kawa tai lai wa sai rai.



Sub- Maj- Mungga Tu. (Bc. 4429.) (Mc. A.T.M)


Ndai kaji kawa wa gaw 1925 ning hta hpyen shang sai hte Japan majan garai n pru ai ten kaw nna English Asuyahpyen dap hta hpyendu rai nga sai. Shi gaw tuthkai magam dap du (Signal Officer) rai nga nna dum nta de ahkun hte wa nga yang Japan hpyen du dep kau nna mare masha zawn nga taw nga sai. Dai ten hta Chindit dap na du sa ai Captain Lazum Tang Ji a nhtu dap ni hpe Manmaw, Sinlum, Miwa ga jarit masawn hkan na shi ga sat lawat sawk ai hta Duwa Mungga Tu shi nan tat tut lit la ya wa sai. Duwa Lazum Tang Ji ni hte manang ni hpe Japan ni nchye hkra makoi rem tawn ai, lusha shalet bau tawn ai. Shiga hkum tsup aten dep shalet ya ai.bingnli mahkra gaw Duwa Mungga Tu a ta tut apnawng share shagan ai atsam a mahtai rai nga ai.
Amerikan Kachin Ranger dap hpaw hpang na matu hpyenla lahkawn ya ai, ladat shaw hpaji daw garum ai. Hpyen hppaji sharin shakung laknak hpaji sharin shalat garum ai, mahkra Duwa Mungga Tu a tat tut apnawng magam hkrai rai nga ai. Dai sha n-ga Ranger majan masing mahkra hta mung ta tut shanglawm nna Japan hpe gasat lai wa sai. Majan ngut nna nhtoi hta A.T.M masat dazik hte mying kaja shagrau lakmat ni lu la ai hpe chye lu ga ai.
Kadun la ai aten shata masum laman sha hpyenla marai 5000 hpe hpyendap hkrang byin tai hkra shabyin shatai nna, Japan hpe atsai gasat kau lu ai a majaw, Du kaba Lazum Tang Ji hpe Amerikan ni shakawn shagrau ai lam mahkra hta Duwa Mungga Tu mung maren mara shangnlawm apnawng shakut shaja lai wa sai hpe n mai malap kau nga gaai law.



Maj. Dennis Rosner

Ndai du kaba wa gaw, Chyurum Jinghpaw Wunpawng sha, Jahtawng htu ai wa she nraitim, anhte a saidaw saichyen tai nna, chyurum sha ni a arawng ningsang hpe gaw gap karum lai wa sai kaji kawa langai mi rai nga ai. Shi gaw English Asuya a Steel Brother Company hta magam gunhpai ai German roi sai dinghku kaw na shangai pra sa sai. Shi hpe Myanmar mungdan Yangon mare e 1910 ning daram hta shangai ang sai. Laika hpaji hpe India mungdan Darjeeling mare kaw na sharin la sai. Lai sai ten na Bhutan Hkawhkam wa gaw Darjeeling e shi a hkau chyap ai jawngma manang re hpe chye lu ai.
Dennis Rosner a shabrang prat hta Myitkyina mare e Steel Brother Company, a mailung da[ kaw bungli galaw nga yang, sinna Uropa mngdan de Germany ni gaw mungkan hpe hpyen n-gun hte lan su (gumlang) bang wa nna, sinpraw dan de mung Japan ni sharim shama wa ai ten rai nga ai.Shaloi English Asuya gaw German sai rai nga ai Dennis Rosner hpe English hpyendap de shang yang shang, nrai yang hpyen wa hku sawn la na tam pru wa ai majaw, Ennglish hpyendap de shang sai. Hpyen hpaji hpe India de sharin la sai.
Myen mung ting Japan ni hkrai pri rai mat nna Jinghpaw mung de hkrawn du wa ten hta, Japan ni akyu n jashawn lu hkra wanleng lam ni hte mahkrai ni hpe dawm jahten na matu, si hkam ai share marai jahku hpe, India kaw nna nbungli hte pyen sa nhtawm, Gawgwi Pa masawnde nbung jawng hku gumhtawn hkrat ai hta lawm ai. Dai ni gaw, “Jack,Oscar, Pat, Red, Dennis, Bunny, Saw and other two Kachins”nga nna “Burma Drop” ngu ai laka buk hta mu lu ai. Jinghpaw lahkawng lawm ai hpe Sub. Kareng Gam hte Maj. Nhpan Naw re ai lam sagawn lu ai. Shanhte gaw matsun dat ai bungli ni galaw ngut jang, tinang nang a atsam hte lagaw lam bai wa ma ai.
Dai hpang Putao maga de Kachin Levies Dap hpaw hpang wa yang kung Up (Company Comdr) lit la nna Chyurum Jinghpaw Wunpawng hpyenla ni hpe woi awn lai wa sai. Sumprabum, Daru Mahka, lagyi ga na Lagyi Lu ngu ai myu shayi hpe hkungran la sai. Majan ngut ai hpang Nawngnang Mali hka kau e Rosner kahtawng ngu de nna jinghku jingyu ni, nawku hpung masha ni hte rau jawm nga ai. Shi a prat hhtum hkra Chyurum Jinghpaw Wunpawng ramma ni hpe English laka, English ga sharin ya lai wa sai. Kashu kasha ni yawng mung Chyurum Jinghpaw Wunpawng jet rai nga ma ai. Du kaba Dennis Rosner a kasha Ma Htu gaw Hkristu a magam gun hpai ai mama Maureen Rosner rai nga ai. Hkungga shagrau grin ai kaji dingla Maj. Dennis Rosner gaw, English Asuya hku nna “Medal” masat dazik ni hte “Certificate” lakmat kaja ni yawng kru daram lu tawn ai lam chye lu ai raitim hpa baw baw re lam hpe nlu ginhka ya lu sai. Shi gaw 21-6-1999 ya shani asak 89 ning hta asak sumsing wundoi wa sai rai nna Chyurum Jinghpaw Wunpawng sha kaji kawa ni hpe lup makoi ai hpawng hta makoi mayang ai hkrum sai rai.
Kaga hkungga shagrau ging ai share shagan jiwa ni law law naw nga ai hpe myit dum let, ndai laika buk kaw nna hkungga jaw dat ai rai.

Kachinnet kaw na ading tawk la bang ai

No comments:

WUNPAWNG MUNGDAN SHANGLAWT HPUNG A NINGGAWN MUNGMASA

WUNPAWNG MUNGDAN SHANGLAWT HPUNG A NINGGAWN MUNGMASA

CHYE JU KABA SAI

Sa Du N'Gun Jaw La ai Majaw N'chying wa Chyeju Dum Ga ai,Yawng a Ntsa Wa Karai Kasang Kaw na N'Htum N'Wai ai Shaman Chye ju Tut e Hkam La Lu Nga mu Ga law

CHYEJU..... KABA .....SAI.......THANK..... YOU .....SO MUCH